5.1 Zadanie decyzji leksykalnej

Zadanie decyzji leksykalnej (lexical decision task, LDT) – zadanie opracowane w 1971 roku przez Davida Meyer i Rogera Schvaneveldt. W zadaniu tym osoby badane decydują, czy prezentowany na ekranie ciąg liter jest istniejącym, poprawnym słowem w danym języku, czy nie. Na przykład, w zadaniu w języku polskim widząc na ekranie ciąg liter „NAWIĄZKA” osoba badana powinna odpowiedzieć twierdząco: „tak, to jest słowo istniejące w języku polskim”, a widząc ciąg „JASZMIJE” odpowiada przecząco: „nie, w języku polskim nie ma takiego słowa”. Zmienną niezależną w zadaniu jest typ bodźca (prawdziwe słowo vs niesłowo), a zmienną zależną – szybkość i poprawność czasu reakcji, udzielanej zwykle manualnie, czyli poprzez naciskanie odpowiednich klawiszy. Współcześnie zadanie decyzji leksykalnej stosuje się również w badaniach z wykorzystaniem EEG i metod neuroobrazowania.

Bodźcami typu niesłowo mogą być losowo generowane ciągi liter (np. XGTR), pseudosłowa, czyli ciągi liter nie będące słowami, ale w mniejszym lub większym stopniu przypominające słowa w danym języku i spełniające jego reguły fonotaktyczne (czyli dotyczące możliwych w danym języku kombinacji dźwięków np. SMUKWIJNY) lub słowa pochodzące z innego języka niż docelowy język (albo języki) w eksperymencie (np. dla polskiego zadania angielskie słowo FRINGE).  Czasami zadanie prezentuje się w wersji słuchowej, tj. osoba badana słyszy nagrane słowa i niesłowa, a czasami mieszanej, najpopularniejszą  jego wersją jest jednak wersja wizualna.

Meyer and Schvaneveldt wykorzystywali paradygmat decyzji leksykalnej do badania pamięci semantycznej, procesu wydobywania informacji pamięci oraz procesu rozpoznawania słów (word recognition). Obecnie paradygmat ten funkcjonuje w wielu różnych wariantach i jest wykorzystywany w licznych badaniach nie tylko z zakresu psychologii poznawczej. Pozostaje tez jednym z najbardziej popularnych paradygmatów stosowanych w psycholingwistyce do badania szeroko pojętych procesów przetwarzania języka (Traxler, 2011), poziomu znajomości języków (Lemhofer, Broersma, 2011), interferencji między językami u osób dwu – i wielojęzycznych (Dijkstra, Van Heuven, 2002), wpływu emocji na przetwarzanie języka (Ferraro, King, Ronning, Pekarski, & Risan, 2003; Olafson & Ferraro, 2001), itd.

AutorJoanna Durlik-Marcinowska
RecenzentMichał Wierzchoń

Opublikowano:
11 sierpnia 2017

Literatura cytowana

TAGI