1.1.2 Oryginalny eksperyment Stroopa

Współczesne komputerowe wersje tego zadania znacząco odbiegają od jej pierwotnej wersji. Oryginalna procedura Stroopa (1935) wykorzystywała karty papieru, z których każda zawiera wszystkie bodźce dla danego warunku eksperymentalnego. Podczas każdego zadania osoba badana otrzymywała dwie karty z tymi samymi bodźcami, ale w odwrotnej kolejności. Stroop był przede wszystkim zainteresowany interakcją pomiędzy czytaniem a nazywaniem kolorów, dlatego osoby badane miały za zadanie przeczytać zawartość każdej karty na głos, poprawiając wszystkie błędy, jakie wykonają w trakcie. Artykuł Stroopa zawiera opis i wyniki trzech eksperymentów, które próbują uchwycić różne aspekty badanego zjawiska.

Eksperyment 1

Pierwszy eksperyment testował wpływ niezgodności koloru tuszu na czytanie nazw kolorów na głos. Wykorzystano pięć kolorów: czerwony, niebieski, zielony, brązowy i fioletowy. Karta z bodźcami zawierała dziesięć rzędów po 10 słów a każdy rząd i kolumna zawierały dokładnie dwa wystąpienia każdego koloru. Stroopa interesowała interferencja pomiędzy kolorem i słowem, dlatego wszystkie bodźce na karcie mają niezgodny kolor tuszu do zapisanego nim słowa. Druga karta zawierała dokładnie te same bodźce ułożone w odwrotnej kolejności. Oprócz tego wykorzystano jeszcze dwie karty kontrolne o takim samym układzie słów, zapisanych jednak wyłącznie czarnym tuszem.

Siedemdziesiąt osób uczestniczących w badaniu najpierw dostawało kartę treningową zawierającą 10 słów a następnie było testowanych z użyciem czterech kart pełnowymiarowych (dwóch eksperymentalnych i dwóch kontrolnych). Mierzony był czas potrzebny na przeczytanie na głos całej karty tak szybko jak to możliwe, jednak włącznie z poprawą ewentualnych błędów. Porównanie średnich czasów czytania kart eksperymentalnych i kontrolnych nie ujawniło efektu interferencji.

Eksperyment 2

Tym razem zadaniem osób badanych nie było czytanie słów, ale nazywanie kolorów tuszu, jakim te słowa zostały zapisane. Stroop użył tych samych kart eksperymentalnych, natomiast na kartach kontrolnych podmienił słowa na kolorowe kwadraty, wykorzystujące te same kolory tuszu. Zmodyfikowano również procedurę i zamiast powtarzać błędne nazwanie koloru, do czasu osoby badanej doliczano średni czas dla pojedynczego słowa z danej karty. Stroop przebadał łącznie sto osób a porównanie średnich czasów czytania kart pokazało znaczący efekt interferencji, wydłużający czas nazywania kolorów słów względem kolorów kwadratów.

Eksperyment 3

Ostatnia procedura była nakierowana na sprawdzenie, jak wielokrotne powtórzenie warunku niespójnego wpłynie na efekt interferencji. Trzydzieści dwie osoby badane codziennie, przez osiem dni nazywało kolory tuszu z połówek kart eksperymentalnych używanych w badaniu nr 2. Stroop zaobserwował, że średni czas czytania bodźców z warunku niespójnego systematycznie spadał z początkowych 49,6 sek. do 32.8 sek. ostatniego dnia. Przez te osiem dni nie prowadzono pomiarów kontrolnych, zatem nie możemy być pewni czy zaobserwowany efekt jest wynikiem osłabienia interferencji, czy wpływem ogólnego procesu uczenia się (MacLeod, 1991).

Co ciekawe, przed i po wspomnianej ośmiodniowej sesji Stroop prosił osoby badane o czytanie słów z połówek tablic z eksperymentu pierwszego. Zaobserwował znaczące wydłużenie się czasu potrzebnego na przeczytanie materiału, choć efekt ten zaniknął już podczas kolejnego testu dzień później. Zaobserwowana interferencja w przeciwnym kierunku dzisiaj znana jest jako „odwrotny efekt Stroopa”.

 

Zadanie Stroopa swój obecny kształt zyskało w latach ’60 XX wieku. Tecce i Dimartino (1965) zaproponowali prezentację pojedynczych bodźców za pomocą tachistoskopu, którego funkcje później przejął komputer. Pozwalało to na lepszą kontrolę nad faktycznym czasem potrzebnym na przeczytanie słów czy nazywaniem kolorów. Z kolei Dalrymple-Alford i Budayr (1966) wprowadzili warunek eksperymentalny nieobecny w oryginalnych pracach Stroopa, wykorzystujący bodźce spójne (słowo oznaczające kolor tuszu, jakim zostało zapisane). Późniejsze badania pokazywały, że nazywanie kolorów w tym warunku jest szybsze niż w warunku kontrolnym. Ten efekt, nazywany facylitacją Stroopa, zazwyczaj jednak jest dużo słabszy od interferencji (MacLeod, 2005).

AutorMarcin Koculak
RecenzentMichał Wierzchoń

Opublikowano:
11 sierpnia 2017

Literatura cytowana

Dalrymple-Alford, E. C., & Budayr, B. (1966). Examination of some aspects of the Stroop Color-Word Test. Perceptual and Motor Skills, 23,1211-1214.

MacLeod, C. M. (1991). Half a century of research on the Stroop effect: an integrative review. Psychological bulletin, 109(2), 163.

MacLeod, C. M. (2005). The Stroop task in cognitive research. Cognitive methods and their application to clinical research, 9.

Stroop, J. R. (1935). Studies of interference in serial verbal reactions. Journal of experimental psychology, 18(6), 643.

Tecce, J.J, & Dimartino, M. (1965). Effects of heightened drive(shock) on performance in a tachistoscopic color-word interference task. Psychological Reports, 16, 93-94.

TAGI