Jednym z podsystemów pamięci deklaratywnej jest pamięć epizodyczna (episodic memories). Tulving charakteryzuje ją jako zapis informacji o wydarzeniach (epizodach) umiejscowionych w określonym czasie, gdzie zapis ten obejmuje również czasowo-przestrzenne relacje pomiędzy tymi wydarzeniami (epizodami). Jest to pamięć typu wspomnieniowego, która może wiązać się z osobistą przeszłością i dotyczy faktów, które zlokalizowane są czasowo (wiemy, kiedy coś się zdarzyło lub kiedy się czegoś dowiedzieliśmy) i przestrzennie (wiemy, gdzie to coś się zdarzyło lub gdzie się tego dowiedzieliśmy). Pamięć epizodyczna przechowuje wspomnienia pojedynczo, wspomnienia specyficznych zdarzeń, które są osobiście doświadczane. Aby odzyskać zapis informacji
o wydarzeniach potrzebne są wskazówki dla wydobywania, które zawierają informacje na temat czasu wydarzenia i jego treści. Specyficzną właściwością tego rodzaju pamięci jest datowanie wydarzeń. Najczęściej jest to dzień tygodnia. Czasem datowanie następuje poprzez powiązanie wydarzeń z innymi epizodami (np. wyprowadzenie się z domu z dostaniem się na studia).

W pamięci epizodycznej zapisywane są informacje o zdarzeniach i faktach, z którymi jednostka ma bezpośredni kontakt. Informacje porządkowane są na osi czasu. To uporządkowanie nie musi wiązać się ze znajomością dat zdarzeń, ale może opierać się na pośrednich danych np. występowanie zdarzeń w różnych okresach życia np. (w okresie studiów czy w okresie wyprowadzki z domu). Informacje w pamięci epizodycznej dotyczą również osobistej przeszłości. W zależności od kontekstu ta sama informacja może być różnie przedstawiana. Można np. wspominać pewne wydarzenie jako źródło szczęścia gdy jest się
w dobrym nastroju lub jako źródło nieszczęścia gdy jest się w złym nastroju. Podczas wydobywania informacji z pamięci epizodycznej uruchamiana jest sieć skojarzeń, która jest związana z danym zdarzeniem. Są to np. jakieś zdarzenia pokrewne, przyczyny lub konsekwencja danego zdarzenia. Mechanizm wydobywania informacji z pamięci epizodycznej związany jest z ,,synergią’’. Informacje zawarte w pamięci epizodycznej są połączone z informacjami, które dostarczane są przez otoczenie poznawcze jednostki.  To
w jaki sposób będzie zadane pytanie wpłynie na informacje wydobyte z pamięci epizodycznej. Aktualizacja wydobywanych informacji z pamięci epizodycznej wymaga pewnego wysiłku. Nie odbywa się ona w sposób automatyczny (chwili zastanowienia wymaga to co się robiło miesiąc, czy dwa tygodnie temu).  Ten rodzaj pamięci ma niewielki wkład do wiedzy jednostki. Jej korzyścią jest pewnego rodzaju jedynie mądrość życiowa, którą zdobywa jednostka.

Pamięć epizodyczna charakteryzuje się następującymi cechami:

1) Sposób organizacji informacji w pamięci epizodycznej jest podporządkowany następstwu czasowemu zdarzeń. Zapamiętywanie i odpamiętywanie informacji dotyczy nie tylko samych wydarzeń, ale również ich czasowego porządku. Istotna jest kolejność wydarzeń składająca się na pewien epizod.

2) Pamięć epizodyczna obejmuje związki między treścią zdarzeń i ich źródłem. Ważne jest źródło z którego dowiedzieliśmy się o danym wydarzeniu, jak również to czy udział w nim był bezpośredni.

3) Pamięć epizodyczna obejmuje związki przyczynowo-skutkowe, które nie wynikają bezpośrednio z ich następstwa czasowego.

4) Wiedza zawarta w pamięci epizodycznej jest zapisem tego w co wierzy dana jednostka, że się wydarzyło.

5) Pamięć epizodyczna odnosi się do osobistych doświadczeń jednostki, posiada ona unikalny rodzaj świadomości, który odnosi się do zawartej  w niej wiedzy- świadomość autonoetyczna (poczucie doświadczania czegoś na nowo; jednostka wie, że są to jej własne doświadczenia oraz to iż wie, że wie).

Model pamięci epizodycznej

Rumelhart i Norman przedstawili model pamięci epizodycznej wykorzystując idee sieci hierarchicznej. Węzłami w sieci tej pamięci są działania i obiekty z nimi związane tzn. głównie sprawca i adresat. Np. w zdarzeniu: ,,Ola krzyczy na Tomka” podstawowym węzłem jest krzyczenie, sprawcą zdarzenia – Ola, zaś adresatem jest Tomek. Struktura wiedzy epizodycznej może być jednak bardziej złożona tzn. składać się z większej liczby  danych dla zdarzenia i z większej liczby zdarzeń obejmujących dany epizod.

W badaniach empirycznych stwierdzono że wiedza zawarta w pamięci epizodycznej jest lepiej pamiętana w porównaniu do wiedzy semantycznej.  Przykładowe wyjaśnienia to:

–  łatwość kodowania epizodów bez konieczności wielu powtórek (epizody to wydarzenia
w które jednostka osobiście się angażuje, co powoduje że ich przetwarzanie odbywa się na poziomie głębokim)

– wiedza zawarta w pamięci epizodycznej to materiał konkretny, a zdaniem wielu badaczy pojęcia konkretne lepiej są zapamiętywane i przyswajane niż abstrakcyjne

– zapis zawarty  w pamięci epizodycznej jest bardziej dystynktywny co powoduje łatwiejsze zapamiętywanie (kodowanie zapisów epizodycznych odbywa się na podstawie uwzględnienia różnych kryteriów, dlatego trudno jest znaleźć takie same, identyczne zapisy epizodyczne)