Pamięć proceduralna jest rozumiana jako pamięć umiejętności, procedur i nawyków. Obejmuje zarówno proste, jak i złożone czynności różnego rodzaju: sensoryczne, ruchowe, poznawcze, społeczne i emocjonalne. Pamięć proceduralna ujawnia się w działaniu. Zdarza się, że jest trudna do zwerbalizowania, ponieważ wiele czynności jest przez nas wykonywanych automatycznie i bez zaangażowania świadomych procesów poznawczych, a nawet bez świadomości co i jak robimy (Jagodzińska, 2008). Trudność ta nie oznacza jednak, że werbalizacja nie jest możliwa. Pamięć proceduralna jest określana jako „pamięć jak” i przeciwstawiana pamięci deklaratywnej określanej jako „pamięć że”. Podział te nawiązuje zaproponowanego przez Ryle’a (1949/1970) rozróżnienia „wiedzy jak” i „wiedzy że”. Z kolei Squire w swojej koncepcji zalicza pamięć nawyków i umiejętności do obszernej kategorii pamięci niedeklaratywnej (Squire i Zola-Morgan, 1991). W ujęciu Schactera i Tulvinga (1994) pamięć podzielona jest na pięć systemów. Jeden z nich to system proceduralny obejmujący takie podsystemy, jak: umiejętności ruchowe, umiejętności poznawcze, proste warunkowanie i proste uczenie się asocjacyjne.

Reprezentacja

Zdaniem Andersona (1980, za: Jagodzińska, 2008) wiedza proceduralna jest reprezentowana w pamięci jako system reguł produkcji. Każda produkcja złożona jest z dwóch elementów: warunku i czynności. To kiedy może być wykonana dana czynność jest określane przez warunek. Zatem reguła produkcji ma postać zdania warunkowego: „JEŻELI (warunek), TO (czynność)”. Zarówno warunek, jak i czynność mogą składać się z kilku elementów. Pamięć proceduralna jest hierarchią procedur związanych z celami i podcelami. Jej hierarchiczne uporządkowanie pozwala na stopniowe osiągnięcie podcelów i celów (Jagodzińska, 2008).

Trwałość

Dobrze opanowane umiejętności mogą wykazywać dużą trwałość i utrzymywać się wiele lat bez dalszych ćwiczeń. Co więcej, ponowne uczenie się utraconych umiejętności zazwyczaj zajmuje mniej czasu niż uczenie się ich po raz pierwszy.

Na trwałość wpływają przebieg treningu oraz rodzaj umiejętności. Trening rozciągnięty w czasie i zawierający dużo ćwiczeń prowadzi do większej trwałości umiejętności niż trening intensywny i krótki (Jagodzińska, 2008). Duża trwałość jest także cechą umiejętności motorycznych o charakterze zamkniętej pętli lub ciągłych, w których poprzednia czynność stanowi wskazówkę do wykonania następnej. Mniej trwałe są umiejętności dyskretne lub nieciągłe, które złożone są z oddzielnych związków bodźców i reakcji. Podobnie rzecz ma się z bardziej złożonymi umiejętnościami obejmującymi elementy ciągłe i dyskretne oraz wymagającymi odwołania się do pamięci deklaratywnej.