Niektóre spośród teorii hierarchicznych, opisując mechanizm uświadomienia, odwołują się wprost do percepcji własnych stanów wewnętrznych (Armstrong, 1981; Kriegel, 2007; Lycan, 1996). Koncepcje tego typu postulują, że stan mentalny jest świadomy, gdy osoba doświadcza percepcji wyższego rzędu, której treścią jest ten stan. We wszystkich tych teoriach reprezentacja wyższego rzędu opisywana jest jako stan mentalny przypominający percepcję skierowaną na własne stany mentalne, których treścią jest z kolei reprezentacja stymulacji zewnętrznej. Świadomość miałaby tu być związana z sytuacją, gdy opisywana reprezentacja „doświadcza” reprezentacji pierwszego rzędu. Jak pamiętamy, podobne założenia przyjmował Armstrong (1981) twierdząc, że treścią świadomości introspekcyjnej może być na przykład percepcja (a więc możemy dokonywać introspekcyjnego wglądu w proces świadomości percepcyjnej). Nieco inaczej wyjaśnia mechanizm uświadamiania Kriegel (2007), proponując teorię tego samego poziomu organizacji (same-order theory). Zgodnie z tym ujęciem teoretycznym świadoma reprezentacja odnosi się do samej siebie, a powstawanie świadomego doświadczenia łączy się z sytuacją, gdy uświadamiana treść jest reprezentowana przez tę samą reprezentację, która odpowiedzialna jest za jej rozpoznanie. Jeszcze inną konceptualizację przyjmuje Lau (2008), który opisuje reprezentację wyższego rzędu jako proces poznawczy podobny do podejmowania decyzji percepcyjnej, której celem jest identyfikacja sygnału percepcyjnego spośród szumu percepcyjnego. Niezależnie od szczegółowych założeń omawianych teorii, reprezentacja wyższego rzędu nie modyfikuje treści świadomego doświadczenia. Pośredniczy jedynie w uświadamianiu sobie treści reprezentacji pierwszego rzędu (choć, jak widzieliśmy, mechanizm tego uświadamiania bywa różny).